Aminokwasy endogenne i egzogenne

Tagi , ,

Podstawowym budulcem naszych komórek są białka. To niezwykle skomplikowane cząsteczki o bardzo złożonych kształtach. Każda cząsteczka białka składa się z cegiełek nazywanych aminokwasami. Naukowcy doliczyli się w przyrodzie aż 300 naturalnych aminokwasów, jednak w skład białek budujących komórki żywych organizmów wchodzi ich około 20. Nazywane są aminokwasami podstawowymi, biogennymi albo białkowymi. Można je kategoryzować według wielu zróżnicowanych kryteriów, ale jeden z podziałów wydaje się szczególnie interesujący.

Różne miejsca syntezy – aminokwasy endogenne i egzogenne

Z uwagi na miejsce powstawania (syntezy) aminokwasy można podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich to aminokwasy endogenne. Organizm jest w stanie samodzielnie je syntetyzować. Natomiast aminokwasów egzogennych nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć, więc muszą być przyjmowane systematycznie z pożywieniem. Ciekawostką jest fakt, że u różnych organizmów ta linia podziału przebiega nieco inaczej (aminokwas egzogenny dla jednego gatunku może być endogenny dla innego). Zależy to również od wieku i trybu życia. Na przykład u dzieci arginina i histydyna są aminokwasami egzogennymi, więc należy je uwzględniać w diecie. U osób, które narażone są na szybkie spalanie białek w wyniku dużego wysiłku fizycznego oraz takich, którym zależy na zwiększaniu swojej masy mięśniowej histydyna wymaga suplementacji, bo organizm nie jest jej w stanie wytworzyć samodzielnie tyle, ile wynosi jego zapotrzebowanie. Dotyczy to między innymi kulturystów.

Jak działają aminokwasy endogenne?

Do aminokwasów endogennych u człowieka zalicza się między innymi alaninę, asparaginę, cysteinę, cystynę, glicynę, glutaminę, kwas asparaginowy, kwas glutaminowy, prolinę, taurynę i serynę. Każdy z nich ma do spełnienia ważną rolę. Na przykład arginina (względnie endogenna) pomaga usuwać azot białkowy z organizmu. Pomaga w naturalnym odtruwaniu organizmy i wspiera regenerację wątroby. Wpływa korzystnie na wydolność psychiczną i fizyczną. Przy nieodpowiedniej, mało zrównoważonej diecie lub innych zaburzeniach metabolizmu, synteza wewnątrzustrojowa takich aminokwasów może być niewystarczająca/. W takich wypadkach polecane przyjmowanie z zewnątrz. Również cysteina i tyrozyna mogą być wytwarzane przez organizm z innych aminokwasów dostarczonych z pokarmem. To poważny problem dietetyczny, gdyż spożywanie pokarmów ubogich w niezbędne do funkcjonowania organizmu a może doprowadzić do zaburzeń chorobowych.

white blue and orange medication pill
white blue and orange medication pill, Myriam Zilles at Unsplash

Aminokwasy egzogenne – skąd organizm je bierze?

Do aminokwasów egzogennych, które organizm musi pobrać ze spożywanych pokarmów zalicza się między innymi: fenyloalaninę, izoleucynę, leucynę, lizynę, metioninę, treoninę, tryptofan i walinę. Przykład tryptofany pokazuje, że niedobór jednego z aminokwasów może być przyczyna poważnych zaburzeń. Tryptofan jest niezbędny do syntezy serotoniny. Ma działanie przeciwdepresyjnie i wpływa na poprawę nastrój. Jego niedobór uzupełniają banany, pestki słonecznika i nabiał.

Poprzedni

Kujący ból z lewej strony brzucha

Dieta dla sportowców

Następny

Dodaj komentarz