Rośnie społeczna świadomość dotycząca stresu. Coraz więcej chorób, w tym cywilizacyjnych, jakich wzrost obserwujemy w ostatnich latach, ma właśnie związek z nadmiernym przeżywaniem stresu. Wobec tego coraz więcej osób szuka ratunku. Niewielu z nas jednak jest w stanie zmienić swój styl życia.
Rola stresu w naszym życiu
Stres nie jest przyjemny, wiąże się z wieloma negatywnymi emocjami. Wobec tego wielu ludzi stara się go całkowicie wyeliminować z życia. Uważamy, że nie jest do niczego potrzebny. Tymczasem jest wręcz odwrotnie. Stres sam w sobie nie jest złą rzeczą, a bardzo pożyteczną. Natura wyposażyła nas w ten mechanizm, aby bronić nas przed niebezpieczeństwem. Gdybyśmy nie odczuwali stresu, stalibyśmy się mniej ostrożni, lekkomyślni, a to z kolei często wpędza nas w kłopoty, nawet może się to zakończyć śmiercią. Tak więc dzisiejszy stan rzeczy jaki jest wywołany przez stresujące życie nie leży w samym odczuwaniu stresu, ale niemożności go rozładowania. W czasach prehistorycznych lęk związany z polowaniem był szybko rozładowywany, kiedy już udało się złowić zwierzynę i ją oporządzić. Współcześnie boimy się rzeczy, które nie są nawet namacalne, albo nie istnieją. Obawiamy się sytuacji, które nie zaistniały a być może nigdy nie zaistnieją. Spędza nam to sen z powiek, jednocześnie nie umiemy nadmiaru tego lęku rozładować. Stąd właśnie biorą się choroby.
Wpływ stresu na układ immunologiczny
Mechanizm wpływu negatywnych uczuć na nasz układ odpornościowy. Jest on połączony z każdym innym układem i narządami ciała. Gdy odczuwamy stres, układ odpornościowy jest gotowy do obrony, walki na śmierć i życie, choćby przyczyną było zobaczenie małej uciekającej myszy. Serce zaczyna mocno bić, dłonie i stopy robią się zimne, oblewa nas pot. W następnej kolejności aktywowany jest kortyzol w nadnerczach. Kortyzol jest hormonem, który znacznie obniża odporność organizmu. Im dłużej znajdujemy się pod wpływem stresu tym więcej kortyzolu wydzielamy. Sprawia on, że znajdujemy się w stanie ciągłego napięcia emocjonalnego.
Doraźne skutki stresu
Przeżyty stres powoduje dwojakie skutki. Jedne są doraźne, drugie bardziej odłożone w czasie. Te pierwsze to mimo iż zagrożenie minęło, odczuwanie napięcia, bezsenność. Brak snu wiąże się z podjadaniem w nocy lub objadaniem się, albo odwrotnie z głodzeniem się. Dlatego stres kreuje zaburzenia odżywiania, bulimię i anoreksję. Stres nasila również zachowania autodestrukcyjne u osób ze skłonnością do chorób psychicznych i alergii, zaostrza przebieg nerwicy. Może być przyczyną ataku paniki, nerwicy natręctw. Zaostrza niechęć do innych osób, powoduje agresje, wpływa na rozwój uzależnień.
Dziwne choroby związane ze stresem
Mimo iż wiemy jakie skutki ma stres, to w dalszym ciągu nie łączymy go z większością chorób. Tymczasem obniżenie odporności to furtka dla wszelakich zakażeń oraz chorób, począwszy od zwykłych nawracających przeziębień, a skończywszy na nowotworach. Nadmiar kortyzolu ma wpływ na rozwój i zaostrzenie alergii, a także innych chorób o nieznanym mechanizmie, czyli na przykład łuszczycy, egzemy, liszaj, lupusa. Nadmierny stres jest także przyczyną nawracających zakażeń grzybiczych, na przykład grzybicy stóp lub narządów rozrodczych. Nadmierny stres tkwi u podstaw niemożności zajścia w ciążę, ponieważ całkowicie zmienia cykl miesiączkowy, przesuwając owulację. Klasycznym przykładem choroby, która ma związek ze stresem jest gruźlica. W ostatnich latach zauważamy nasilenie tej choroby, która dawniej zwana była chorobą biedaków. Choroba ta dotyka głównie osób, które źle się odżywiają, jedzą ubogo, nie dosypiają, oraz na co dzień przeżywają ogromne stresy. Coraz więcej zachorowań pojawia się w grupie osób, które robią zawrotne kariery, mają pieniądze, ale nie dbają o swoje zdrowie. Teoretycznie mają wszystko, ale tak naprawdę są u schyłku wyczerpania. Wszystkie choroby trwają dłużej, a dane osoby gorzej reagują na antybiotyki i inne lekarstwa, tak naprawdę pogarszają one jeszcze sprawę. Osoby przeżywające przewlekły stres nie powinny również w tym czasie przyjmować szczepionek, ponieważ skutki uboczne będą większe niż u osoby całkowicie zdrowej.
Sposoby na zapanowanie nad stresem
Istnieje tak wiele metod, pozwalających na zapanowanie nad stresem, że z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie. Najważniejsze to po prostu poszukać i spróbować. Wielu ludzi nie akceptuje wizji siedzenia bez ruchu by pomedytować, albo leżenia bezczynnie w wannie. Ważne, aby sposób rozładowania stresu dopasować do swojego temperamentu. Nie należy również naciskać swoich bliskich by rozładowywali stres tak jak my to robimy. Być może oni wolą inne sposoby, na przykład intensywny ruch lub podniesienie adrenaliny. Każdy z nas jednak od czasu do czasu powinien szukać wyciszenia i każdy, niezależnie od charakteru tego potrzebuje. Dlatego warto spędzać nieco czasu w odosobnieniu, na plaży lub w lesie. Z drugiej strony odosobnienie nie powinno trwać zbyt długo, ponieważ spotkania z rodziną i ze znajomymi są równie ważne w odstresowaniu.