Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny są substancjami balastowymi o dużym znaczeniu biologicznym. Z punktu widzenia zdrowia człowieka są niezastąpione jako substancje stymulujące pracę jelit i ułatwiające wypróżnienia. Jednak to nie jedyne zalety błonnika, poza tym obydwa rodzaje błonnika różnią się nieznacznie właściwościami. Kiedy więc lepiej sięgnąć po błonnik rozpuszczalny, a kiedy po nierozpuszczalny? A może najlepiej zjadać obydwa?
Błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny – podstawowe zastosowania
Pierwotnie błonnik uważany był jedynie za substancję balastową – wypełniacz, który nie ma większej wartości biologicznej. Jako balast, który nie jest przyswajany przez organizm i nie dostarcza organizmowi kalorii (energii) błonnik był i jest stosowany w celu uzyskania uczucia sytości u osób odchudzających się i pozostających na dietach. To się nie zmieniło. Odkryto jednak, że błonnik wywiera korzystny wpływ nie tylko na apetyt i jest bardzo przydatny, czy wręcz niezbędny dla zachowania zdrowia. Niezależnie od rodzaju błonnik pokarmowy (błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny):
- reguluje perystaltykę jelit,
- blokuje wchłanianie części tłuszczów i węglowodanów,
- poprawia gospodarkę węglowodanową (zmniejsza wyrzuty insuliny),
- obniża poziom cholesterolu,
- jest przydatny w profilaktyce nowotworowej szczególnie chorób nowotworowych układu pokarmowego (jelit).
Błonnik rozpuszczalny
Błonnik rozpuszczalny to m.in zawarte w roślinach gumy, pektyny i śluzy. Błonnik ten łatwo rozpuszcza się w wodzie i wykazuje większą zdolność do wiązania substancji, na które trafia na swojej drodze przechodząc przez poszczególne odcinki przewodu pokarmowego. Ma bardzo jednolitą strukturę. Poza podstawowymi funkcjami i zaletami błonnika jako takiego do głównych zalet błonnika rozpuszczalnego należą:
- zdolność do rozluźniania mas kałowych i wiązania dużych ilości wody, przez co znajduje on zastosowanie w leczeniu zaparć i biegunek,
- funkcje prebiotyczne – błonnik rozpuszczalny tworzy w jelitach bardzo przyjazne środowisko dla rozwoju korzystnej mikroflory,
- łagodność dla jelit.
Błonnik nierozpuszczalny
Błonnik nierozpuszczalny to m.in. zawarte w roślinach celulozy i lignina. Te frakcje błonnika nie rozpuszczają się w wodzie, ale wiążą ją dość dobrze. Błonnik nierozpuszczalny jest bardzo pomocny w łagodzeniu dolegliwości spowodowanych wydzielaniem zbyt dużych ilości kwasu solnego w żołądku – wiąże nadmiar kwasu, a poza tym:
- przyczynia się do zwiększenia wydzielania hormonów i enzymów trawiennych, przez co usprawnia przebieg trawienia,
- pobudza ukrwienie jelit,
- podrażnia ścianki jelita grubego i znacząco poprawia jego perystaltykę – z tych względów może być źle tolerowany przez osoby z nadwrażliwością jelit.
Dla każdego coś dobrego
Zgodnie z zaleceniami WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) należy zjadać od 20 do 40 g błonnika dziennie. Dzięki temu, że występuje on w różnych postaciach nawet osoby z problemami zdrowotnymi mogą spokojnie wzbogacać swoją dietę o pokarmy wysokobłonnikowe lub suplementy z błonnikiem. Warto, bo wydaje się on jednym z ważnych gwarantów ludzkiego zdrowia.