Dopamina jest neuroprzekaźnikiem syntetyzowanym przez komórki nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w tkankach obwodowych, czyli w kanalikach nerkowych, naczyniach krwionośnych nerek, pęcherzykach płucnych, naczyniach krwionośnych płuc i serca oraz w trzustce.
Zadaniem neuroprzekaźników jest pośredniczenie w przenoszeniu sygnałów nerwowych pomiędzy poszczególnymi komórkami nerwowymi lub też pomiędzy komórkami nerwowymi a tkankami i narządami. To za ich pośrednictwem układ nerwowy jest w stanie sprawować kontrolę i zarządzać całym organizmem. Poszczególne neuroprzekaźniki różnią się funkcjami.
Dopamina jako neuroprzekaźnik
Dopamina jest neuroprzekaźnikiem aktywnie uczestniczącym w kilku układów i narządów z gruczołami włącznie.
Wpływ dopaminy na mięśnie
Uczestniczy w procesach zarządzanych przez układ piramidowy. Układ ten odpowiedzialny jest za automatyzację niektórych wykonywanych przez nas czynności, po przejęciu kontroli nad nimi przez ten właśnie układ możemy wykonywać różne zadania bez konieczności koncentrowania się na nich. W układzie piramidowym dopamina odpowiada między innymi za napięcie mięśni, ich koordynację i cały napęd ruchowy. Niedobór dopaminy odbija się niemożnością zachowania kontroli nad niektórymi mięśniami, pojawia się on np. w chorobie Parkinsona.
Wpływ dopaminy na emocje
W układzie limbicznym, czyli w strukturach korowych i podkorowych mózgu biorących czynny udział w kształtowaniu i regulowaniu naszych emocji i wynikających z nich zachowań dopamina przekazuje sygnały nerwowe wpływając między innymi na nasze samopoczucie i emocje jako takie.
Wpływ dopaminy na hormony
Dopamina występuje również w gruczołach wydzielania wewnętrznego, np. w podwzgórzu – tam odpowiada m.in. za wydzielanie prolaktyny. We wspominanych wcześniej tkankach obwodowych, czyli między innymi w kanalikach nerkowych i w trzustce dopamina spełnia rolę substancji autokrynnej – jej działanie polega na wytwarzaniu hormonów oraz wysyłaniu i odbieraniu informacji. Innymi słowy w tym przypadku jest nie tylko pośrednikiem, ale w pewnym sensie przejmuje funkcje narządów i neuronów.
Dopamina jako lek
Niedobory dopaminy bardzo poważnie odbijają się na zdrowiu, a ze względu na swoje różnorodne funkcje i zastosowania neuroprzekaźnik ten znajduje wiele zastosowań jako lek. W chorobach nerek grożących niewydolnością tego narządu podaje się ją w postaci kroplówek. Używa się jej również w stanach wstrząsów septycznych, kardiogennych czy nawet po operacjach chirurgicznych i w niewydolności krążenia. Dopaminę uważa się też za substancję poprawiającą nastrój (zwiększającą przyjemność, pobudzającą, wprowadzającą w stan euforii). Przesłanką do tego są obserwacje, z których wynika, że po zażyciu narkotyków takich, jak np. kokaina w organizmie wzrasta poziom dopaminy. Tego jej działania jak dotąd jednak nie potwierdzono.