Nie ma zdrowego rozwoju dziecka bez aktywności psycho-fizycznej. Coraz częściej jednak rodzice i opiekunowie wydają się zapominać o tej zasadzie. Tymczasem dla młodego organizmu brak okazji do ruchu i ćwiczeń w połączeniu z siedzącym trybem życia (oglądanie telewizji, granie na komputerze itd.) oraz niewłaściwą dietą to prosty przepis na poważne problemy zdrowotne w dorosłym życiu. Czy to oznacza, że maluchy od najmłodszych lat powinny spędzać czas w siłowni, korzystać z porad instruktora fitness albo uczestniczyć w katorżniczych treningach? Nic bardziej mylnego, ćwiczenia dla dzieci powinny być przede wszystkim znakomitą zabawą.
Poznawanie ciała
Jednym z kluczowych aspektów dla zdrowego rozwoju dziecka jest poznanie własnego ciała i jego możliwości. Proste ćwiczenia fizyczne mogą być znakomitą okazją ku temu, o czym przekonuje Weronika Sherborne, autorka popularnej metody „Ruch Rozwijający”. Zaleca ona, by samoświadomość ciała kształtować u najmłodszych za pomocą takich ćwiczeń jak: „lustro” (dzieci siedzą naprzeciw siebie i naśladują swoje ruchy), „koncert na plecach” (dziecko leży na brzuchu, podczas gdy drugie delikatnie wystukuje rytm na jego plecach), „moje-twoje” (dzieci dotykają wybranej części ciała, a następnie wskazują ją u kolegi).
Pewność siebie i bezpieczeństwo
Sherborne zaleca, aby ćwiczenia w poznawaniu ciała szły w parze z kolejnym elementem jej programu, czyli nabywaniem poczucia pewności siebie i bezpieczeństwa w otoczeniu. Dzieci mogą to osiągnąć poprzez aktywności ruchowe typu: przeciąganie się, pełzanie, czołganie, raczkowanie. Pracując w grupie można również spróbować takich ćwiczeń jak „mostek” (jedno dziecko wykonuje mostek, a drugie próbuje pod nim przejść) lub „tunel” (dzieci chwytają się za ręce i tworzą tunel, pod którym inni muszą się przeczołgać na brzuchu lub na plecach).
Ćwiczenia ogólnorozwojowe
Zaleca się, aby w przypadku dzieci unikać ćwiczeń nastawionych na rozwijanie pojedynczych grup mięśniowych (wyjątek stanowią ćwiczenia rehabilitacyjne). Znacznie bardziej wskazana jest aktywność ogólnorozwojowa. Doskonale sprawdzają się więc różnego rodzaju ćwiczenia biegowe i próby sprawnościowe. Może to być np. bieganie z wysoko uniesionymi kolanami, bieganie z wysoko unoszonymi piętami, slalom między tyczkami, bieganie tyłem, skoko-biegi (po trzech lub czterech krokach biegu dziecko musi wykonać przysiad i wyskok w górę). Z uwagi na intensywny wysiłek takie formy aktywności ruchowej najlepiej stosować naprzemiennie z ćwiczeniami rozluźniającymi i relaksacyjnymi (np. oddychanie przeponowe w pozycji leżącej, kręcenie głową, wstrząsanie rąk).
Gry zespołowe
Warto mieć na uwadze, że doskonałą formą ćwiczeń ogólnorozwojowych dla dzieci są różnego rodzaju gry i zabawy w grupie rówieśniczej. Ważne, aby intensywność wysiłku fizycznego oraz stopień złożoności reguł dostosowane były do wieku uczestników. W przypadku przedszkolaków doskonale sprawdzi się np. zabawa w „szczura” (dzieci muszą ustawić się w rzędzie, aby piłka mogła przetoczyć się pod ich nogami), a we wczesnym wieku szkolnym „dwa ognie”. Tego rodzaju gry pomagają w rozwoju koordynacji motorycznej, refleksu, szybkości i ogólnej wytrzymałości organizmu, a dodatkowo wspierają nabywanie umiejętności współpracy w grupie i komunikacji interpersonalnej.
Lepiej często niż męcząco
Ćwiczenia dla dzieci muszą odznaczać się przede wszystkim dużą różnorodnością, aby zapobiec znużeniu. Ostrożnie należy również dozować wysiłek. Bardzo intensywne ćwiczenia dla wielu maluchów mogą szybko prowadzić do zniechęcenia i frustracji. Specjaliści wychowania fizycznego zalecają, aby aktywność ruchowa dzieci nie była zbyt obciążająca dla organizmu, ale za to jak najczęstsza.