Działania profilaktyczne mogą ustrzec przed rozwojem wielu chorób, między innymi cukrzycy. Dlatego bardzo ważne jest coroczne badanie sobie poziomu cukru we krwi aby sprawdzić normy cukru w krwi . Za prawidłową lub nieprawidłową przemianę cukrów odpowiada insulina, hormon produkowany przez komórki beta w trzustce. To insulina „wprowadza” glukozę do komórek organizmu, która dzięki temu może być wykorzystana do produkcji energii. Jest oczywiste, że po spożyciu posiłku poziom cukru we krwi rośnie.
Dlaczego poziom cukru rośnie po spożyciu posiłku?
Po posiłku trzustka otrzymuje sygnał do wzmożonego uwalniania insuliny. Jest to tzw. insulina poposiłkowa. U zdrowego człowieka insulina pozwala na wnikanie glukozy do wnętrza komórek. Zaś jej nadmiar magazynowany jest w wątrobie i zużyty później (między posiłkami), gdy poziom glukozy zmaleje. W ten sposób poziom cukru we krwi utrzymuje się w normie. Trzustka bezustannie uwalnia małe ilości insuliny (insulina podstawowa), dzięki czemu zamiana glukozy w energię jest niezachwiana, a poziom cukru prawidłowy.
Dlaczego u ludzi chorych utrzymuje się wysoki poziom cukru?
Przyczyną wysokiego poziomu cukru we krwi u ludzi chorych na cukrzycę typu2 jest nieprawidłowe działanie trzustki lub uszkodzenia receptorów na powierzchni komórek. Trzustka nadal produkuje insulinę, ale jest ona wadliwie magazynowana i uwalniana. Stężenie glukozy we krwi po posiłku wzrosło, a nie towarzyszy temu odpowiednie uwalnianie insuliny.
Trzustka produkuje „wadliwą” insulinę, która nie może w odpowiedniej ilości wprowadzić glukozy do wnętrza komórek. Uszkodzenia na powierzchni komórek – Stanowią one zaporę dla insuliny (insulinoodporność komórkowa). Aby przetransportować nagromadzoną glukozę, trzustka zaczyna intensywniej pracować. Po latach intensywnej pracy staje się niewydolna. Wytwarza mniej insuliny niż potrzeba, w związku z czym stężenie glukozy we krwi rośnie. Dużych zapasów glukozy nie potrafi też magazynować wątroba, a przeciwnie – uwalnia ją do krwi. Utrzymuje się więc przewlekły stan hiperglikemii.
Normy wysokości cukru we krwi na czczo:
- prawidłowy poziom glukozy – 70-90mg/dL (3,9-5,5mmol/L)
- nieprawidłowy poziom glukozy (stan przedcukrzycowy)-powyżej 100-125mg/dL (5,6-6,9mmol/L)
- nieprawidłowy poziom glukozy (cukrzyca) – powyżej 126mg/dL (7,00mmol/L)
Normy cukru we krwi po jedzeniu (2 godz. po posiłku)
- u ludzi zdrowych <140mg/dl
- u ludzi z nieprawidłową tolerancją cukrzycy – 140-199mg/dl
- u ludzi chorych na cukrzycę – powyżej2 200mg/dl
Wzrost glukozy po posiłku następuje stopniowo i zależy od wielu czynników, np. od wieku. Od rodzaju posiłku (jego kaloryczności, wielkości, strawności), od czasu, jaki upłyną od rozpoczęcia posiłku. U zdrowego człowieka może osiągnąć wartość 160mg/dl, żeby po dwóch godzinach zmaleć do 120mg/dl, a przed kolejnym posiłkiem osiągnąć wartość poniżej 90mg/dl.
Wykonuje się także doustne testy obciążenia glukozą. Polegają one na na zbadaniu poziomu cukru na czczo i 2godziny po doustnym podaniu 75g glukozy. Po upływie dwóch godzin poziom cukru u ludzi zdrowych powinien wrócić do normy. Jeśli nie, występuje podejrzenie cukrzycy. W przypadku chorych na cukrzycę lekarze dążą do wyrównania cukrzycy, czyli osiągnięcia jak najlepszych parametrów:
- glikemia na czczo przed posiłkiem – 70-110mg/dl (3,9-6,1mmol/l)
- glikemia 2 godziny po posiłku <140mg/dl (,7,8mmol/l).