Sterole roślinne to substancje, o których mówi się głośno w związku z globalną walką z cholesterolem. Ostatnie dziesięciolecia to okres, w którym zaczęto zwracać większą uwagę na to, co znajduje się na talerzu i jakie szkodliwe produkty spożywamy dobrowolnie doprowadzając do destrukcji własnego organizmu. Co pewien czas pojawia się nowy rewelacyjny produkt, który ma cudownie łagodzić problemy jelitowe, obniżać ciśnienie krwi czy poziom cholesterolu. W rzeczywistości to chwyt reklamowy, bowiem większość z tych substancji jest znana od dawna, ale niedostatecznie wykorzystywana w produkcji żywności.
Sterole roślinne znane są też jako fitosterole, a w bardziej skoncentrowanej wersji jako staniole.
[AdSense-A]
Powstają one w roślinach i są podstawowym składnikiem błon komórkowych, a ponieważ najlepiej akumulują się w tłuszczach, można je znaleźć przede wszystkim a w olejach spożywczych takich, jak słonecznikowy (410 mg/100g), sojowy, rzepakowy (do 881 mg/100g), sezamowy, kukurydziany (970mg/100g) czy ryżowy oraz w nasionach tych roślin, czyli kukurydzy, soi, warzywach strączkowych, kiełkach tych roślin, orzechach, pestkach dyni, słonecznika. Sterole reklamowane w znanych margarynach są efektem ich modyfikacji, dzięki czemu powstaje zdrowszy tłuszcz leczniczy. Substancje te podaje się także w postaci leku w tabletkach.
Szczególną cechą steroli jest ich podobieństwo budowy do cząsteczek cholesterolu. Nie poznano do końca mechanizmu ich działania, jednak wiadomo, że właśnie to podobieństwo budowy powoduje zastępowanie cząsteczek cholesterolu przez cząsteczki steroli, które są transportowane do obszaru wchłaniania w jelitach. Cząsteczki cholesterolu z braku nośników nie są wchłonięte i zostają wydalone. U osób o wysokim poziomie cholesterolu i niewłaściwym odżywianiu ilość dostarczanych w pokarmach steroli nie jest wystarczająca, aby obniżyć wydatnie ten poziom. Dziennie zjadamy około 200-300mg fitosteroli, a do zadowalającego efektu potrzeba ich min. 2 g. Dostarczanie ich we właściwej ilości wymaga zmiany diety albo podawania substancji w formie leku.
Zobacz także: dieta dla osób z wysokim cholesterolem
Fitosterole mogą być pomocne w obniżaniu poziomu złego cholesterolu, jednak tylko u osób z nieznacznie podwyższonym poziomem. Konieczna jest regularna dawka ok. 2g dziennie podawana w pożywieniu oraz zmiana diety na niskotłuszczową. Ujemną stroną zwiększenia podaży tych substancji jest eliminowanie z organizmu ważnej witaminy A. Decydując się na spożywanie fitosteroli trzeba też zwiększyć podaż karotenu dostępnego w takich warzywach, jak szpinak, brokuły, marchew, papryka, kapusta czy owoce cytrusowe. Substancje te nie są wskazane dla osób zdrowych, bowiem obniżając poniżej normy poziom cholesterolu mogą zaburzać gospodarkę hormonalną. Istnieją także badania, które sugerują zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia oraz chorób układu krążenia u osób stosujących sterole. Jest to wystarczający powód, aby podchodzić do tych substancji ostrożnie, z dużą dawką sceptycyzmu.