Praca ludzkiego umysłu od wielu wieków jest wielką zagadką. Dziś wiemy o nim oraz o jego reakcjach znacznie więcej, choć większość tych informacji udało się zdobyć w ciągu zaledwie ostatnich kilkudziesięciu lat. Dzięki temu wprowadza się nowe techniki terapii, jedną z nich jest biofeedback.
Czym jest biofeedback?
Jest to inaczej mówiąc, biologiczne sprzężenie zwrotne. Polega ono wychwyceniu danych cech organizmu oraz na hamowaniu ich lub zwiększaniu potencjału, w zależności od tego, czy cechy te oddziałują dobrze, czy negatywnie. Na przykład wiadomo, że ludzki umysł bez przerwy wytwarza fale mózgowe o bardzo różnym zakresie. Niektóre z nich można kojarzyć z uczuciem lęku, niepokoju, inne są związane z relaksacją, uspokojeniem. Stosując biologiczne sprzężenie zwrotne, możliwie jest wzmocnienie stanu relaksacji, orazu usunięcie stanu lęku, czy strachu i to w miarę szybko. Biofeedback można stosować z powodzeniem w niemal każdej znanej terapii, dotyczącej zarówno schorzeń psychicznych, jak i fizycznych. Stosuje się w tym celu specjalne urządzenia, dostosowane do danej terapii, na przykład w przypadku fal mózgowych jest to urządzenie EEG, ale w z zależności od rodzaju terapii stosuje się na przykład urządzenia pokazujące obraz, stosujące dźwięk, wrażenia dotykowe, lub na przykład pomiar napięcia mięśniowego, aktywność serca, pomiary oddechu, temperatury ciała w celu przeprowadzenia terapii. Ale to właśnie dzięki EEG jest możliwe uzyskanie odpowiedniego stanu umysłu. Dzięki pracy bezpośrednio z falami mózgowymi nie tylko wykorzystuje się je do leczenia chorób psychicznych, lecz również do polepszenia ogólnego stanu mózgu. Dzięki temu człowiek potrafi szybciej się uczyć, na przykład łatwiej przychodzi mu nauka języków obcych. Ze szkolenia tego typu korzystali na przykład astronauci w czasie szkolenia, ale coraz częściej wchodzi ono do użytku w różnych innych miejscach i jest bardziej dostępny. Do tego stopnia, że zastosowanie biofeedbacku coraz częściej ma miejsce nie tylko w placówkach leczniczych, ale również w zaciszu domowym.
Biofeedback w fizjoterapii
Biologiczne sprzężenie zwrotne jest metodą jaka idealnie nadaje się do fizjoterapii. Możliwie jest stosowanie tej metody nawet u osób ze znacznym paraliżem lub u osób upośledzonych fizycznie w inny sposób, a nawet upośledzonych umysłowo. Bywa, że biofeedback jest stosowany u osób będących w śpiączce, ale posiadających pewne odruchy. Dzięki temu możliwie jest ocenienie stanu układu nerwowego oraz ćwiczenia mające na celu pobudzenie go. W fizjoterapii biologiczne sprzężenie zwrotne przynosi zaskakująco dobre efekty. Stosuje się w tym celu specjalne urządzenia, które przypominają na przykład znane wszystkim orbitreki lub rowery stacjonarne, występują również w formie elektrod przyczepianych do ciała. Z tym, że urządzenia te są w stanie doskonale dopasować się do aktualnego stanu pacjenta, dzięki badaniu jego napięcia mięśniowego oraz oporu jaki stwarzają. Urządzenie jest w stanie określić z dużą dokładnością sprawność obu stron ciała człowieka oraz ukazać ją z dokładnością procentową. Jest to metoda wykorzystywana w terapii takich chorób jak porażenia mózgowe, choroba Parkinsona, udar mózgowy, niedowłady ciała. Jest to metoda stosowana przy terapii osób starszych, niepełnosprawnych ruchowo, jak również osób po przebytych urazach i wypadkach. Sprawdza się w przypadkach chorób układu nerwowego jak na przykład stadia stwardnienia rozsianego. Biofeedback w fizjoterapii ruchowej jest stosowany zarówno na całe układy mięśniowe jak wybrane obszary ciała, w zależności od potrzeb oraz rodzaju schorzenia.
Korzyści biologicznego sprzężenia zwrotnego
Niewątpliwie metoda ta daje wiele pozytywów. Przede wszystkim jest doskonale dostosowana do każdego użytkownika. Nie musi on radzić sobie z bodźcem zbyt słabym lub zbyt delikatnym. W obu przypadkach terapia bywa mało efektowna, pacjent z kolei czuje się albo zbyt przytłoczony, albo postępy są bardzo niewielkie. Urządzenia stosowane w biofeedbacku nigdy się nie mylą, bo to sam pacjent jest autorem każdej reakcji, a otrzymuje jedynie informacje zwrotną. Metoda ta jest z pewnością znacznie mniej stresująca dla pacjenta. Uczy się on kontroli nad swoimi własnymi odruchami i wkrótce rozumie, że tylko on jest w stanie zapanować nad nimi. Dzięki temu zyskuje większą pewność siebie, oraz jest w stanie robić błyskawiczne postępy, znacznie szybsze niż w przypadku jakiejkolwiek innej terapii.
Sprzężenie zwrotne dla osób zdrowych
Niewątpliwą korzyścią biofeedbacku jest to, że działa nie tylko jako doskonała metoda lecznicza dla pacjentów chorych, ale również jako metoda poprawiająca stan osób zdrowych, chcących polepszyć swoje życie. Dzięki pracy z biofeedbackiem wielu ludzi do dziś uzyskało lepsze wyniki nauki, szczególnie gdy materiału jest dużo. Wszystko dzięki odpowiedniemu usprawnieniu koncentracji i uwagi. Możliwie jest wprowadzenie siebie w taki stan, w którym nic nie będzie rozpraszało uwagi. Stosowanie metody pozwala na zwiększenie kontroli nad własnymi emocjami, na przykład zwiększa opanowanie w sytuacji stresowej.