Laktoza to jeden z cukrów złożonych, który ulega rozkładowi na prostsze cukry – glukozę i galaktozę. A następnie wchłaniany przez organizm poprzez ścianki jelit. Za proces przekształcenia odpowiada enzym o nazwie laktaza, którego produkcja jest warunkowana genetycznie. I – co ciekawsze – niejednakowa dla wszystkich grup społecznych na ziemi. W niektórych regionach świata laktazę organizm produkuje jedynie w okresie niemowlęcym i dziecięcym, czyli wówczas. Kiedy produkty mleczno-białkowe są niezbędne do budowania komórek. W innych regionach, do których zalicza się również Europa Środkowa proces trawienia laktozy jest możliwy nawet przez całe życie.
Zanikanie enzymu laktazy
Zanikanie produkcji enzymu laktazy prowadzi do sytuacji, w której cukier nie jest rozkładany, a magazynuje się w jelitach. W skrajnych wypadkach taka sytuacja może prowadzić do poważnych konsekwencji o charakterze alergicznym. Ponieważ laktoza występuje we wszystkich produktach mlecznych nie tylko pochodzenia krowiego, ale również od innych zwierząt, a nawet w mleku matki, jeśli zaburzenie wystąpi u niemowlęcia problem staje się poważny.
Nietolerancja wtórna a pierwotna
Określa się go specjalistycznie, jako wtórną nietolerancję laktozy, która od pierwotnej różni się tym, że powstaje już po urodzeniu na skutek różnych okoliczności środowiskowych lub fizjologicznych. Wtórna nietolerancja laktozy może się też ujawnić u osoby dorosłej, u której zanika produkcja enzymu w związku z wiekiem i wynikającymi z niego naturalnymi zmianami fizjologicznymi.
Przyczyny nietolerancji laktozy
Przyczyn wtórnej nietolerancji laktozy jest kilka, a podejmowanie jakiejkolwiek terapii wiąże się z ich dokładnym ustaleniem. Każda ma nieco inne podłoże i wymaga innego rodzaju działań. Poza wspomnianą już zatrzymaną produkcją enzymu laktazy przyczyną nietolerancji może być także uszkodzenie ścianek jelita wywołane antybiotykami i niektórymi innymi lekami, a także w efekcie wielu mniej powszechnych schorzeń, w tym mukowiscydozy i celiakii.
Pojawienie się zaburzenia może być kojarzone z przebytą chorobą, albo takimi symptomami, jak bolesne kolki, wzdęcia czy wodniste biegunki. W wielu wypadkach wtórna nietolerancja laktozy jest stanem odwracalnym, wymagającym okresowej diety bezmlecznej, stosowania preparatów farmaceutycznych oraz wyeliminowania z jadłospisu wszelkich produktów, które mogą zawierać nawet śladowe ilości laktozy. Można ją znaleźć w słodkim pieczywie, półproduktach z dodatkiem mleka, niektórych wędlinach czy utwardzonych tłuszczach roślinnych.