Hiperkaliemia czyli nadmiar potasu w organizmie

Potas jako makroelement jest niezbędny do właściwego funkcjonowania każdego żywego organizmu. Reguluje on pracę mięśni, szczególnie serca, a także warunkuje właściwe przewodnictwo nerwowe. Jest głównym składnikiem płynu wewnątrzkomórkowego. Jego nadmiar prowadzi do powstawania poważnych chorób i może przyczynić się do zgonu.

Czym jest hiperkaliemia?

Hiperkaliemia, czyli nadmiar potasu w organizmie występuje wówczas, gdy poziom jonów tego pierwiastka przekracza wartość 5,5 mmol/l. Przyczyn tej choroby może być wiele jak na przykład niewłaściwa dieta bogata w produkty wysoko potasowe, stosowanie niektórych leków, zaburzenie wydalania potasu, niedotlenienie, czy też jego uwalnianie go ze zmiażdżonych tkanek. Najczęściej jednak jest ona spowodowana przyjmowaniem leków, które wpływają na układ renina-angiotensyna-aldosteron. Mogą być to lekarstwa przyjmowane przez chorych na nadciśnienie tętnicze, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czy też niektórych diuretyków. Nawet odwodnienie organizmu może skutkować zwiększoną zawartością potasu we krwi. Inne choroby jak kwasica metaboliczna, choroba Addisona, leczenie cytostatykami, hipoaldosteronizm i hipoglikemia mogą negatywnie wpływać na gospodarkę jonową organizmu.

Objawy nadmiaru potasu.

Objawy hiperkalemii na samym początku choroby nie są specyficzne i trudno jest je rozpoznać. Wraz ze wzrostem ilości potasu w organizmie, pojawiają się objawy ze stron różnych układów. Dochodzi do upośledzenia czynności serca, mięśni szkieletowych i układu nerwowego. Pojawia się apatia i uczycie mrowienia w kończynach. Mogą również pojawić się drgawki. Spada siła mięśniowa, może dojść do ich porażenia i niekontrolowanych skurczów. Najgroźniejsze jednak dla ludzkiego życia jest nadmiar potasu na serce. W hiperkalemii pojawiają się zaburzenia pracy mięśnia sercowego.

Rozpoznanie hiperkaliemii.

Niekontrolowany wzrost poziomu potasu można wykryć za pomocą badania krwi lub też z zapisu EKG. W badaniu EKG zauważalny jest wzrost załamka T oraz jego charakterystyczny, tzw. klinowaty kształt. Może też się okazać, że odstęp PR i QRS znacznie się poszerzyły. W niektórych przypadkach cały obraz wygląda jak sinusoida, co ma swoje poważne konsekwencje zdrowotne, rozpoczynając od migotania komór, a kończąc na zahamowaniu krążenia. U chorych pojawiają się arytmie, bradykardie, dodatkowe skurcze, a nawet zatrzymanie akcji serca. Jednak zmiany te są obserwowalne u pacjentów z bardzo już podwyższonym poziomem potasu.

Leczenie nadmiaru potasu.

Leczenie hiperkaliemii skoncentrowane jest na eliminacji jej przyczyn. Najczęściej polega na odstawieniu wywołujących ją leków, zmiany diety i podawaniu środków obniżających stężenie potasu we krwi. Bardzo często stosuje się leki przeczyszczające, hemodializę, wodorowęglany, beta-mimetyki, a gdy nic już nie pomaga, sięga się po lewatywę. Możliwe jest również podawanie dożylnie soli wapnia, chlorku wapnia, czy też glukozy z insuliną, jednak tego typu środki wymagają monitorowania pracy serca za pomocą EKG.

Oprócz samego leczenia u chorych ze skłonnościami do podwyższonego poziomu potasu stosuje się rozwiązanie profilaktyczne. Polega ono na przestrzeganiu właściwej diety z niską zawartością potasu, jak również zażywaniu leków zwiększających wydalanie moczu.